Tijdvak 2 – Griekse kunst, wetenschap en politiek

Kenmerkende aspecten:

• De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
• De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat

Griekse bouwkunst

Het meest kenmerkende voor de Griekse bouwkunst was het gebruikt van zuilen. Dit waren pilaren die het gebouw omhooghielden. Daarnaast bouwden zij ook halfronde theaters. De Griekse bouwkunst wordt ook wel een klassieke bouwkunst genoemd en is ook een inspiratie geweest voor Romeinse architectuur.

Romeinse bouwkunst

De Romeinen namen veel van de Griekse bouwkunst over, maar voegden hier ook het een en ander aan toe. Zo verwerkten zij graag bogen en koepels toe aan hun bouwwerken. Daarnaast bouwden de Romeinen ook volledig ronde theaters (amfitheaters) en maakten zij, in tegenstelling tot de Grieken, veel gebruik van beton.

Beeldhouwkunst

De Grieken maakten bij hun beeldhouwkunsten gebruik van natuurgetrouwe verhoudingen. Daarnaast maakten zij de lichamen en gezichten in hun beelden altijd volmaakt waardoor het niet altijd even realistisch overkomt. De Romeinen weergaven daarentegen ook de imperfecties van mensen in hun beeldhouwkunsten. Zo kun je in Romeinse beelden bijvoorbeeld rimpels terugzien.

Griekse wetenschap

Naast Griekse kunst, waren Grieken ook voorlopers op het gebied van wetenschap. Als eerst kwamen in Griekeland de filosofen op: mensen die houden van wijsheid. Een van de beroemde Griekse filosofen was Socrates. Socrates geloofde niet langer in het idee dat god een verklaring was voor natuurverschijnselen. Hij wilde verklaringen voor natuurverschijnselen in de natuur zelf opzoeken. Uiteindelijk werd Socrates ter dood veroordeeld omdat zijn ideeën voor die tijd te vergaand waren en een slechte invloed zouden zijn (zie afbeelding). Filosofen dachten ook veel na op het gebied van politiek, wiskunde, sterrenkunde, logica, retorica en geneeskunde.

Politiek in de Griekse stadstaat

Griekenland was geen eenheidsstaat, maar bestond uit stadstaten met verschillende bestuursvormen. Dit waren de belangrijkste bestuursvormen:

• Monarchie. Het bestuur is in handen van één heerser (erfelijk)
• Tirannie. De macht is gegrepen door één heerser
• Aristocratie. De staat wordt bestuurd door de adel
• Oligarchie. De staat wordt bestuurd door een kleine groep
• Democratie. De macht ligt bij het volk

Atheense democratie en burgerschap

In Athene was er sprake van een directe democratie. Atheense burgers stemden rechtstreeks over wetten en maatregelen in de volksvergadering. Onder Atheense burgers vielen eigenlijk alleen mannen die in Athene geboren waren. Vrouwen, kinderen, slaven en vreemdelingen hadden geen stemrecht. Athene is uitgegroeid tot democratie omdat de inwoners eerst onder een tiran leefden. Om te voorkomen dat dit nogmaals zou gebeuren besloten de Atheners daarom voortaan de macht bij het volk te leggen. Wanneer iemand te veel macht begon te vergaren in de volksvergadering, kon de bevolking hem door middel van een schervengericht uit de stad verbannen.