Tijdvak 10 – Sociaal-culturele veranderingen in de pluriforme samenleving

Kenmerkende aspecten:

• De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren 1960 aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
• De ontwikkeling van de pluriforme en multiculturele samenleving

Toenemende welvaart

In West-Europa vindt er van 1948 tot 1973 een periode van ongekende economische groei plaats. In Duitsland wordt dit ook wel het Wirtschaftswunder genoemd. Mensen verdienen meer, hebben meer vrije tijd en kunnen dus op vakanties. Daarnaast wordt het aanschaffen van luxeproducten in Europese huishoudens steeds normaler. Denk bij luxeproducten aan koelkasten, televisies en auto’s. West-Europa wordt dus gedurende deze periode een consumptiemaatschappij.

Ondertussen zijn de overheden bezig met het opbouwen van een verzorgingsstaat. Zij gebruiken de toenemende inkomsten om te investeren in een betere maatschappij. Er ontstaat dus een stelsel van sociale zekerheid met verzekeringen, uitkeringen etc. waar je op kan terugvallen als je niet kan werken.

Sociaal-culturele veranderingen

• Steeds minder mensen naar de kerk. Dit wordt ook wel ontkerkelijking genoemd.
• Individualisering. De mens als individu gaat steeds meer centraal staan.
• Opkomst jongerenculturen. Na de Tweede Wereldoorlog zijn mensen massaal kinderen gaan maken (Babyboom). Hierdoor groeien er in de jaren 60-70 veel jongeren op en ontstaan er allerlei jongerenculturen. Deze jongeren worden langer en beter opgeleid dan hun ouders. Hierdoor worden ze kritischer en ontstaat er een protestgeneratie.
• Tweede feministische golf. Vrouwen pleiten voor zaken zoals een gelijkere verdeling in het huishouden en het recht op abortus.

Al deze veranderingen leiden tot veranderingen van normen en waarden.

De informatiesamenleving

Op economisch vlak veranderen de westerse landen van industriële- naar informatiesamenleving. Dit hangt deels samen met het einde van de economische groei na de oliecrisis van 1973. Vanaf dit punt neemt namelijk de werkeloosheid toe. Door automatisering en het wegtrekken van de industrie naar lagelonenlanden zijn er minder banen binnen de industriële sector. De dienstensector komt echter wel steeds meer op en wordt uiteindelijk ook de belangrijkste economische sector. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ICT brengen een nieuwe economische groei met zich mee.

Naoorlogse migratiestromen

Door de economische groei in Nederland is er een grote vraag naar nieuwe arbeidskrachten. Deze vacatures worden deels ingevuld door arbeidsmigranten uit o.a. Marokko en Turkije in de jaren 1950-1960. Op dit moment hebben de migranten dus een economisch migratiemotief. Vanaf de jaren 1970 vindt er echter ook gezinshereniging plaats: de families van de arbeidsmigranten komen naar Nederland. Deze migranten hebben dus een sociaal migratiemotief.

Er zijn ook grote stromen van politieke migranten die naar Europa trekken. Dit zijn voornamelijk migranten uit voormalig koloniën of asielzoekers. Asielzoekers zijn migranten die op de vlucht zijn voor oorlog of vervolging in hun land van herkomst.

Pluriforme en multiculturele samenleving

Door de migratiestromen ontstaan er samenlevingen van mensen met verschillende culturen (multicultureel), maar ook verschillende religies, geaardheden en leefstijlen (pluriform). Dit leidt soms ook tot maatschappelijke spanningen en discussies. Mensen hebben verschillende opinies over onderwerpen zoals immigratie, abortus en zwarte piet.