De Franse Revolutie

Oorzaken van de Franse Revolutie

• De geslaagde Amerikaanse Revolutie maakte veel indruk op de mensen in Europa. Verlichte ideeën werden voor het eerst in de praktijk toegepast.
• Binnen Frankrijk was er een bestaande kritiek op het ancien regime. Burgerij, boeren, arbeiders en de elite zelf hadden kritiek op de absolute vorst en de standenmaatschappij.
• Frankrijk had een torenhoge staatsschuld. In mei 1789 is de staatsschuld van Frankrijk zo hoog dat Lodewijk XVI de Staten-Generaal bijeen moet roepen. Hierin werd besloten om de belastingen te verhogen.

Eerste Franse Revolutie (1789)

De samenleving is verdeeld in drie standen: de geestelijkheid, de adel en de boeren/burgerij. De geestelijkheid en adel hebben diverse voorrechten zoals de mogelijkheid op een bestuursbaan en het betalen van minder belasting. Dit zorgt voor grote onvrede onder de derde stand. Lodewijk XVI probeert deze onvrede te verminderen door de Staten-Generaal in 1789 bijeen te roepen en de derde stand inspraak te geven. In de vergadering gaf Lodewijk aan dat hij de belastingen ging verhogen, maar dat hij dit nu ook voor de eerste en tweede stand zou gaan doen. Het bijeenroepen van de Staten-Generaal had echter niet het gewenste effect. Op 17 juni splitsen namelijk de derde stand en de medestanders zich af van de rest en richten de Nationale Vergadering op. De koning is het hier niet mee eens en sluit hun vergaderzaal af. Om deze reden vindt op 20 juni de Eed van de Kaatsbaan plaats. Hierin belooft de Nationale Vergadering niet uit elkaar te gaan totdat Frankrijk een grondwet heeft.

Er gaat een gerucht rond dat de Franse koning een leger verzamelt om de opstand neer te slaan. De opstandelingen willen zich hierop voorbereiden en hebben hiervoor wapens en kruit nodig. Om deze reden bestormen zij op 14 juli de Bastille in Parijs. Dit is het moment waarop de Franse Revolutie echt los barst. De opstand slaat ook over naar het Franse platteland waardoor boeren tegen hun adellijke landheren in opstand komen.  

De Nationale Vergadering aan het werk

Doordat de Nationale Vergadering zoveel steun heeft van de bevolking, proberen zij ook hervormingen door te voeren. Om te beginnen schaffen ze de privéleges van de eerste en tweede stand af. Daarnaast laten ze de koning de Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger ondertekenen in augustus 1789.

In 1971 komt er ook een grondwet tot stand. Hierin wordt onder andere opgenomen dat Frankrijk een constitutionele monarchie wordt en dat het land nu een systeem van censuskiesrecht kent.

Begin Tweede Franse Revolutie

De radicale jakobijnen zijn het nog steeds niet eens met de nieuwe grondwet en bestormden daarom het koninklijk paleis in augustus 1792. Hierbij nemen ze de koning gevangen en schrijven direct nieuwe verkiezingen uit. De ideeën van de jakobijnen zijn vooral bij armere mensen populair omdat ze voor meer economische gelijkheid strijden. Zo schaften ze bijvoorbeeld de gildes af. Na hun staatsgreep voerden de jakobijnen het algemeen mannenkiesrecht door en in september 1972 schaffen zij de monarchie af. Frankrijk is nu een republiek.

Terreur onder Robespierre (1793-1794)

De leider van de jakobijnen, Robespierre, en zijn medestanders schaffen de scheiding der machten af en richten het ‘Comité van Algemeen Welzijn’ op. Tegenstanders van het Comité worden opgepakt en geguillotineerd. Hieronder vallen:

• Lodwijk XVI/ Louis Capet. De voormalig vorst.
• Gematigd revolutionairen
• Radicale democraten
• Olympe de Gouges. Een voorvechter van vrouwenrechten.

Doordat Robbespierre zo ver doorslaat in zijn schrikbewind, besluit een groep jakobijnen tegen hem samen te zweren. Zij stellen hem terecht onder de guillotine en beëindigen hiermee de terreur van Robbespiere in de zomer van 1974.

Napoleon brengt rust

Na de onthoofding van Robespierre blijft het nog een aantal jaar onrustig in Frankrijk. Deze chaos komt tot zijn einde na een staatsgreep van Napoleon Bonaparte in 1799. Napoleon regeert als een alleenheerser en laat zichzelf en zijn vrouw ook kronen tot keizer en keizerin in 1804. Ondanks zijn absolute karakter probeert Napoleon wel verlichte ideeën door te voeren en kan daardoor gekenmerkt worden als een verlicht absoluut vorst. Tijdens zijn heerschappij weet Napoleon veel landen te veroveren en voert hier ook zijn verlichte ideeën door. Een voorbeeld hiervan is het burgerlijk wetboek: Code Napoleon. In dit wetboek werden alle burgers voor de wet gelijkgesteld.