De Chinese Republiek (1912-1924)

Stichting van de republiek China

Na het aftreden van de keizer in 1912 verandert China in een republiek. Ditzelfde jaar wordt Sun Yat-sen ingehuldigd als president. Een intellectueel man die drie volksbeginselen hoog in het vaandel heeft staan: nationalisme, democratie en welvaart. In de praktijk komt hier echter niet veel van terecht. De buitenlandse invloed op China blijft erg groot, de opiumhandel blijft actief en China is na de militaire opstand afhankelijk van het leger. Om deze redenen staat Sun Yat-sen na twee maanden de macht af aan de militaire generaal: Yuan Shikai. Sun Yat-sen richt wel nog de Kwomingtang (KMT) op en hoopt zo via het parlement de nieuwe president in toom te houden.

Het bewind van Yuan Shikai

Yuan Shikai (zie afbeelding) is de belangrijkste militaire generaal van China en heeft nauwe banden met de oude keizerlijke familie. Gedurende zijn bewind regeert Yuan Shikai met ijzeren hand. Hij laat parlementsleden omkopen, intimideren en soms ook vermoorden. Doordat het de Kwomingtan niet lukt om hem via het parlement onder controle te houden, besluiten zij in 1916 om in opstand te komen. De KMT wordt echter hardnekkig neergeslagen en hun leider, Sun Yat-sen, vlucht naar Japan.

Yuan Shikai komt in 1916 te overlijden en hiermee komt er ook een einde aan zijn bewind. Na zijn overlijden is er geen centraal gezag meer in China. Vanaf nu heersen er lokale krijgsheren over losse gebieden.

China en de Vrede van Versailles (1919)

In het Verdrag van Versailles wordt o.a. opgenomen dat Duitse rechten in China overgaan op Japan. In China wordt hier furieus op gereageerd. Democraten en nationalisten hoopten op een einde van de concessies en voelen zich verraden door het westen. Op 4 mei 1919 ontbrandt er een protest in Peking: de 4-meibeweging. Deze beweging pleit voor modernisering naar westers voorbeeld en zorgt voor het ontstaan van de Chinese Communistische Partij (CCP). De CCP en de KMT ontvangen steun van de Sovjet-Unie. De SU is recentelijk communistisch geworden en ziet dit als een kans om zijn invloed op de wereld te vergroten.

De rol van Nederlander Henk Sneevliet

De Chinese Communistische Partij is mede opgericht door een Nederlander: Henk Sneevliet. Hij wordt in 1921 naar China gestuurd om te helpen met de vorming van de CCP. Hierbij maakt hij ook kennis met toekomstig leider Mao Zedong.